Peer-to-Peer Lending คืออะไร
Peer-to-Peer Lending หรือที่เราเรียกกันว่า P2P Lending คือ การกู้ยืมเงินระหว่างคนทั่วไปผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ โดยไม่จำเป็นต้องผ่านตัวกลางอย่างธนาคารหรือสถาบันการเงินใดๆ นั่นหมายความว่า คนทั่วไปจะสามารถกู้ยืมเงินกันเองได้โดยตรง โดยมีแพลตฟอร์ม P2P Lending ที่ทำหน้าที่เหมือนเป็นตลาดสินเชื่อออนไลน์ที่พาผู้กู้และผู้ให้กู้มาเจอกัน ดังนั้นแนวคิดหลักของ Peer-to-Peer Lending ก็คือ การทำให้บุคคลทั่วไปสามารถเข้าถึงแหล่งเงินกู้ได้มากขึ้น และในขณะเดียวกันก็มีทางเลือกในการลงทุนที่มากขึ้นกว่าเดิมเช่นกัน
จุดกำเนิดของ Peer-to-Peer Lending
P2P Lending เป็นนวัตกรรมทางการเงินรูปแบบใหม่ที่เพิ่งเกิดขึ้นในช่วงต้นปี 2000s แต่กลับกลายเป็นสิ่งได้รับความสนใจจากหลากหลายประเทศทั่วโลก และยังคงมีแนวโน้มที่จะเติบโตอย่างต่อเนื่อง หากเราลองมองย้อนกลับไปยังจุดกำเนิดของ P2P Lending นวัตกรรมทางการเงินรูปแบบนี้เกิดขึ้นครั้งแรกที่ประเทศอังกฤษ โดยบริษัทที่ชื่อว่า ZOPA ในตอนนั้นทีมผู้บริหารของ Zopa ได้เล็งเห็นถึงปัญหาของการเข้าถึงแหล่งเงินทุนของธุรกิจขนาดกลางไปจนถึงขนาดเล็ก จึงได้มีการเริ่มคิดค้นแนวทางใหม่ๆ ที่จะช่วยให้ผู้คนที่ทำธุรกิจแบบนี้สามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุนได้มากขึ้น โดยใช้หลักการง่ายๆ คือสร้างระบบหรือแพลตฟอร์มออนไลน์ขึ้นมาเพื่อเป็นตัวกลางในการเชื่อมต่อผู้กู้กับผู้ให้กู้ที่มีความต้องการและเงื่อนไขต่างๆ ที่ตรงกันมาเจอกัน หลังจากเปิดตัวไปในปี 2005 แพลตฟอร์ม P2P Lending ของ ZOPA ก็ได้รับการตอบรับอย่างดีเยี่ยม โดยมีจำนวนผู้ใช้ในระบบเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จนในปี 2019 มูลค่าสินเชื่อทั้งหมดที่เกิดขึ้นผ่านแพลตฟอร์ม ZOPA มีมูลค่าสูงถึงเกือบ 5 หมื่นล้านปอนด์หรือคิดเป็นเกือบ 2 ล้านล้านบาทเลยทีเดียว
แต่หลังจากที่ P2P เกิดขึ้นในประเทศอังกฤษได้ไม่นาน ในช่วงระหว่างปี 2006-2007 ก็ได้มีบริษัท Prosper และ Lending Club จากฝั่งอเมริกาที่ทะยอยเปิดตัวกันตามมา ซึ่งก็ได้รับผลตอบรับที่ดีไม่แพ้กัน ด้วยผลการตอบรับที่ดีของแพลตฟอร์ม P2P Lending ที่เปิดตัวกันไป จึงทำให้ตลาด P2P Lending ขยายใหญ่ขึ้น และเกิดแพลตฟอร์ม P2P Lending ขึ้นมาในอีกหลากหลายประเทศทั่วโลก จนในปัจจุบันมีจำนวนแพลตฟอร์ม P2P Lending ที่กระจายอยู่ทั่วโลกมากกว่า 3,000 แพลตฟอร์ม และมีมูลค่าของสินเชื่อในระบบสูงถึง 86,333 ล้านดอลลาร์ นับว่าแพลตฟอร์มสินเชื่อ P2P Lending นั้นเป็นนวัตกรรมทางการเงินรูปแบบใหม่ที่น่าสนใจและน่าจับตามองเป็นอย่างมากในตอนนี้
Peer-to-Peer Lending ต่างจากระบบการกู้ยืมเงินแบบเดิมอย่างไร?
หากพูดถึงการกู้ยืมเงินแบบเดิมๆ เราอาจจะนึกถึงการกู้ยืมเงินในรูปแบบที่เราต้องไปทำเรื่องขอสินเชื่อผ่านธนาคารหรือสถาบันการเงินต่างๆ ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการจัดหาแหล่งเงินทุนให้เรา โดยการกู้ยืมเงินแบบปกตินั้นจะต้องผ่านกระบวนการหลากหลายขั้นตอนและใช้เวลาค่อนข้างนาน จึงนับว่าไม่ใช่เรื่องง่ายเลยในการที่เราจะไปกู้ยืมเงินในแต่ละครั้ง แต่สำหรับ P2P Lending นั้น จะแตกต่างจากการกู้ยืมเงินแบบเดิมตรงที่กระบวนการเหล่านั้นจะถูกยกเข้าไปไว้บนแพลตฟอร์มออนไลน์เกือบทั้งหมด โดยแพลตฟอร์มจะทำหน้าที่เหมือนเป็นตลาดสินเชื่อออนไลน์ที่ผู้กู้และผู้ให้กู้สามารถมาเจอกันได้โดยตรง โดยวิธีการคือผู้กู้ระบุเงื่อนไขการกู้เงินของตนเองไว้ ส่วนผู้ให้กู้ก็จะเลือกคำขอกู้ที่มีความเสี่ยงและผลตอบแทนที่เหมาะกับตัวเอง และมีแพลตฟอร์มเป็นคนดูแลตรวจสอบและจัดการเรื่องเงิน หลักประกัน ระบบความปลอดภัย และเอกสารต่างๆ รวมถึงช่วยติดตามสถานะของหนี้และคอยแจ้งข้อมูลข่าวสารต่างๆ ให้ทั้ง 2 ฝ่ายรับทราบด้วย ดังนั้นแพลตฟอร์ม P2P Lending จึงเข้ามาทำหน้าที่แทนตัวกลางในการกู้ยืมเงินแบบเดิมๆ แล้วช่วยทั้งผู้กู้และผู้ให้กู้ให้สามารถกู้ยืมเงินได้อย่างสะดวกสบายมากขึ้นนั่นเอง
นอกจากนี้ เราจะสังเกตได้ว่า ธุรกรรมการให้สินเชื่อแบบเดิมส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นระหว่างบุคคล 1 คน กับสถาบันการเงิน 1 แห่ง ที่เราเรียกว่าแบบ One-to-One แต่เมื่อธุรกรรมแบบเดียวกันสามารถทำผ่านแพลตฟอร์ม P2P Lending ได้ จึงทำให้คำขอกู้จากผู้กู้ 1 คน สามารถเข้าถึงผู้ที่ต้องการปล่อยกู้ได้หลากหลายมากขึ้น ไม่จำเป็นจะต้องเป็นสถาบันการเงินหรือคนใกล้ตัวของเราอีกแล้ว นั่นหมายความว่า ผู้กู้ 1 คนอาจจะได้รับเงินมาจากผู้ให้กู้เป็นร้อยเป็นพันคนเลยก็ได้! ธุรกรรมนั้นๆ จึงสามารถเกิดขึ้นในรูปแบบ Many-to-One ได้ด้วย ซึ่งเราจะเห็นได้ว่าธุรกรรมรูปแบบนี้นอกจากจะช่วยลดต้นทุนทางการเงินหรือค่าธรรมเนียมที่ผู้ใช้บริการจะต้องจ่ายแล้ว ยังช่วยเพิ่มโอกาสในการลงทุนและเข้าถึงแหล่งเงินทุนให้แก่บุคคลทั่วไปอีกด้วย
การเกิดของระบบ P2P Lending ด้วยวิธีการทำงานรูปแบบใหม่ที่แตกต่างจากการกู้ยืมแบบเดิมๆ ทำให้ช่วยอำนวยความสะดวกสบายให้แก่ทั้งผู้กู้และผู้ให้กู้ อีกทั้งการเปิดโอกาสให้คนทั่วไปเข้าถึงแหล่งเงินทุนและโอกาสในการลงทุนแบบใหม่ๆ ได้ง่ายขึ้น จึงทำให้แพลตฟอร์ม P2P Lending เป็นเทคโนโลยีที่ทั่วโลกให้ความสนใจ และกำลังจะเป็นอีกหนึ่งบริการทางการเงินที่คนไทยเรากำลังจะได้ทดลองใช้กันในเร็วๆ นี้